สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้บันทึกสรุปไว้ว่า ชนผู้ไทอำเภอเรณูนคร นั้น เดิมมีถิ่นฐานอยู่ที่เมืองแถงและเมืองไถ อันเป็นเมืองแรกในประวัติศาสตร์เป็นเมืองไทยที่ใหญ่มากในแคว้นสิบสองจุไทย ขณะนั้นเป็นอาณาจักรขึ้นตรงต่อาณาจักรน่านเจ้า และสุโขทัยในเวลาต่อมา เมืองแถงและเมืองไถ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าเขาไม่อุดมสมบูรณ์ ประกอบกับอยู่ในภาวะหมายปองของประเทศใกล้เคียงถึง 3 ประเทศ คือ หลวงพระบาง จีน และญวน ซึ่งต่างก็พยายามจะเข้าไปมีอิทธิพลครอบครองเมืองทั้งสอง เมื่อผู้ไทย เมืองแถง และเมืองไถ ซึ่งเป็นหัวเมืองชั้นนอกถูกรุกรานมาก ๆ เข้าก็พากันอพยพมาอยู่ที่เมือง " น้ำน้อยอ้อยหนู" มีท้าวก่าเป็นหัวหน้า ซึ่งเป็นเมืองในสิบสองจุไทย (ปัจจุบันอยู่ทางทิศเหนือของพม่าและตอนใต้ของจีน) ...